ماه رمضان | روزه داری در ماه رمضان
اگر روزه داری می کنید حتما این نکات را رعایت کنید | نکات مهم پزشکی روزه داری در ماه رمضان
پیروی از یک الگوی غذایی متنوع و متعادل در ماه رمضان به‌منظور حفظ سلامت بدن با محدود کردن غذاهای دارای چربی، کلسترول، قند و نمک زیاد از جمله توصیه‌های اکید متخصصان برای ایام روزه‌داری است.
دو وعده «افطار» و «سحری» به‌عنوان وعده‌های اصلی غذایی در ماه رمضان محسوب می‌شوند. افرادی که در طول روز فعالیت بدنی بیشتری دارند، باید غذا‌هایی را در وعده سحری میل کنند که انرژی و مواد مغذی مورد نیاز آن‌ها را تأمین کند، چرا که مواد مغذی می‌توانند از کم شدن آب بدن، ضعف و خستگی جلوگیری کنند.
مصرف غذاهای کم‌حجم و غنی از مواد مغذی که کم‌نمک، کم‌چرب و کم‌شیرین هستند، برای وعده سحری توصیه می‌شود. به‌طور کلی، مصرف زیاد قند، نمک و چربی موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود.
مصرف مناسب و به مقدار کافی سبزی‌خوردن و سالاد به همراه وعده سحری توصیه می‌شود. سبزی‌ها دارای مواد مغذی و آب هستند؛ این مواد غذایی نه تنها ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین می‌کنند بلکه مانع خشکی گلو و تشنگی می‌شوند.
مواد غذایی شیرین با تحریک انسولین و ورود سریع قند خون به داخل سلول‌ها سبب افت قند خون و گرسنگی زودرس در طول روز می‌شوند.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، مصرف سبزی‌هایی مانند کاهو، خیار و گوجه‌فرنگی که آب بیشتری دارند و در طول روز از تشنگی و کم‌آبی بدن جلوگیری می‌کنند، توصیه می‌شود.
نوشیدنی‌های گازدار، شربت‌ها، چای پررنگ و چای خیلی شیرین موجب تشنگی و خشکی دهان و گلو در طول روز می‌شوند و توصیه می‌شود که این نوشیدنی‌ها در وعده سحری مصرف نشود. چای پررنگ می‌تواند عاملی برای دفع آب بدن و در نتیجه کم آبی در طول روزه‌داری شود.
غذاهای پرپروتئین مانند انواع کباب‌ها، جوجه‌کباب، ماهی و غذاهای پر روغن مثل کتلت و کوکو، سوسیس و کالباس، پیتزا، کله‌پاچه و همچنین غذاهای چرب و سرخ شده و پر ادویه موجب احساس تشنگی و خشکی دهان در طول روز می‌شوند و بهتر است در وعده سحر مصرف نشوند.
مصرف غذاهای ساده و سبک مثل انواع پلو و خورشت در حجم کم برای وعده سحری توصیه می‌شود.
فواید روزه داری در ماه رمضان برای سلامت بدن
ازنظر علمی شواهد زیادی در خصوص فواید روزه برای بدن وجود دارد، اگرچه قابل‌توجه‌ترین داده‌ها در مطالعات روی حیوانات ثبت‌شده است. با این‌حال، این یافته‌ها برای انسان امیدوارکننده بوده و نشان می‌دهد که روزه گرفتن می‌تواند منجر به کاهش فشارخون، سم‌زدایی، بهبود کنترل قند خون و کاهش التهاب شود. همچنین روزه عملکرد روده را بهبود می‌بخشد و محافظت بالقوه‌ای را در برابر انواع مختلف سرطان ارائه می‌دهد.
هنگام روزه داری در ماه رمضان چه اتفاقی در بدن رخ می‌دهد؟
اساساً روزه‌داری بدن ما را از سموم پاک می‌کند و سلول‌ها را وادار به انجام فرآیند‌هایی می‌کند که معمولاً باوجود جریان ثابت سوخت از غذا، تحریک نمی‌شوند.
وقتی روزه می‌گیریم، بدن به گلوکز دسترسی معمولی ندارد و سلول‌ها را مجبور می‌کند برای تولید انرژی به وسایل و مواد دیگری متوسل شوند. درنتیجه، بدن گلوکونئوژنز یا همان فرآیندی طبیعی تولید قند را آغاز می‌کند. کبد با تبدیل مواد غیر کربوهیدراتی مانند لاکتات، اسید‌های آمینه و چربی‌ها به انرژی گلوکز کمک می‌کند. ازآنجایی‌که بدن ما در طول روزه‌داری انرژی خود را حفظ می‌کند، میزان متابولیسم پایه ما (میزان انرژی که بدن ما هنگام استراحت می‌سوزاند) کارآمدتر می‌شود و درنتیجه ضربان قلب و فشارخون ما کاهش می‌یابد.
به نظر می‌رسد که روزه گرفتن برای مدت کوتاه می‌تواند باعث ایجاد کتوز (سوخت‌وساز طبیعی بدن) شود که این فرآیند زمانی رخ می‌دهد که بدن گلوکز کافی برای انرژی ندارد، بنابراین چربی‌های ذخیره‌شده را در عوض تجزیه می‌کند. این باعث افزایش موادی به نام کتون می‌شود و همراه با کالری کمتری که به‌طورکلی مصرف می‌شود، می‌تواند منجر به کاهش وزن شود. تحقیقات نشان می‌دهد که روزه‌داری متناوب به‌اندازه یک رژیم غذایی کم‌کالری معمولی برای کاهش وزن مؤثر است.
روزه همچنین بر فرآیند‌های متابولیک در بدن تأثیر می‌گذارد که ممکن است برای کاهش التهاب و همچنین بهبود تنظیم قند خون و پاسخ به استرس فیزیکی مؤثر باشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که این ممکن است شرایط مرتبط با التهاب مانند آرتریت (روماتیسم مفصلی)، آسم و ام‌اس را بهبود بخشد. بنابراین، روزه فارغ از بُعد معنوی برای بهبود سلامتی توصیه می‌شود.
فواید روزه داری در ماه رمضان برای سلامتی
تحقیقات نشان داده که روزه فواید بسیاری برای سلامتی دارد. اگرچه روزه برای بسیاری از افراد بی‌خطر است، اما روزه برای همه افراد هم مناسب نیست. زنان باردار و شیرده، بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱، سنگ کلیه، رفلاکس معده و سایر مشکلات پزشکی ازجمله افرادی هستند که قبل از روزه گرفتن حتماً باید با پزشک خود مشورت نموده و در صورت اجازه پزشک، روزه‌بگیرند، اما به طور کلی، روزه فواید علمی ثابت‌شده‌ای دارد که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
باعث کنترل قند خون می‌شود
چندین مطالعه نشان داده‌اند که روزه گرفتن ممکن است کنترل قند خون را بهبود بخشد که این امر، می‌تواند به‌ویژه برای کسانی که در معرض خطر دیابت هستند، مفید باشد. یک مطالعه روی ۱۰ نفر مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که روزه به‌طور قابل‌توجهی سطح قند خون را کاهش می‌دهد.
در همین حال، بررسی دیگری در سال ۲۰۱۴ نشان داد که روزه متناوب در کاهش مقاومت به انسولین مؤثر است و این امر می‌تواند حساسیت بدن به انسولین را افزایش دهد و به آن اجازه می‌دهد گلوکز را از جریان خون به سلول‌ها انتقال دهد. همراه با اثرات بالقوه روزه در کاهش قند خون، این امر می‌تواند به ثابت نگه‌داشتن قند خون نیز کمک کند و از افزایش و کاهش سطح قند خون جلوگیری نماید.
منبع: فرارو
