ارز دیجیتال | رمز ارز
ارز دیجیتال جدید بدون نوسان در راه بازار
ارز دیجیتال فیسبوک موسوم به دییم ارز دیجیتال دییم؛ یک ارز بدون نوسان یک سیستم پرداخت مبتنی بر فناوری بلاک چین و همچنین یک ارز دیجیتال باپشتوانه (استیبل کوین) است. شرکت فیسبوک (با نام جدید متا) پشت این پروژه عظیم قرار دارد که طبق ادعاها، به چند میلیارد نفر در سراسر جهان خدمات خواهد داد.
سایز متنلیبرا (Libra) نام قبلی دییم است. شرکت فیسبوک در اول دسامبر ۲۰۲۰ تغییر نام آن به دییم را اعلام کرد تا بتواند کمی از فشارها بکاهد.
این پروژه هنوز راهاندازی نشده است و در مرحله توسعه به سر میبرد؛ اما تخمین زده میشود که تا پایان سال ۲۰۲۲ راهاندازی شود.
همان طور که اشاره کردیم، این سیستم پرداخت یک استیبل کوین یا ارز دیجیتال با پشتوانه دارد که نام آن هم دییم است. البته در اسناد نماد این ارز دیجیتال «LBR» است؛ اما با توجه به تغییر نام، احتمالاً نماد آن هم تغییر خواهد کرد.
دلار آمریکا، یورو، پوند انگلیس و دیگر ارزهای فیات عمده، پشتوانه این ارز دیجیتال خواهند بود و ارزش آن با آنها بالا و پایین میشود؛ مانند تتر که قیمت هر واحد از آن به دلار آمریکا برابر است.
با توجه به پشتوانهای بودن این ارز دیجیتال، نمیتوان آن را یک ارز دیجیتال مستقل دانست. خودِ شرکت فیسبوک بارها اعلام کرده است که با طراحی این ارز دیجیتال، فقط کمک میکند پولهای ملی راحتتر منتقل شوند و در عمل هیچ پول جدیدی ایجاد نشده است.
بنابراین حداقل در فازهای ابتدایی، ارز دیجیتال دییم فقط پول و ابزاری برای پرداخت است و نمیشود آن را گزینهای برای سرمایهگذاری دانست.
اگرچه خود شرکت متا (فیسبوک) معتقد است دییم بهصورت غیرمتمرکز کار میکند، بهعقیده بیشتر کارشناسان دییم ماهیتی متمرکز خواهد داشت.
البته طبق اسناد منتشرشده، هدف نهایی دییم این است که یک سیستم پرداخت بدون نیاز به مجوز (مانند بیت کوین و اتریوم) باشد؛ اما شواهد نشان میدهد که فعلاً این سیستم قرار است روی یک بلاک چین دارای مجوز (Permissioned) اجرا شود. به همین دلیل، فقط اعضای انجمن دییم میتوانند روی این بلاک چین تراکنش داشته باشند.
هدف طولانیمدت پروژه این است که دسترسی آسانتر و سریعتری به خدمات مالی برای مردم جهان فراهم کند. احتمالاً شرکت متا قصد دارد این ارز دیجیتال را روی فیسبوک، واتساپ و اینستاگرام راهاندازی کند که مجموع کاربرانشان به بیش از ۲ میلیارد نفر میرسد.
این پروژه همچنین قول داده است محدودیتهای دولتها را مدنظر قرار دهد و چارچوبهای قانونی را رعایت کند. از این نظر، احتمالاً دییم قوانین تحریمها را هم رعایت میکند.
اگر دییم بهتأیید نهادهای تنظیم مقررات آمریکا و سایر کشورهای جهان برسد، این پروژه مانند یک بانک مرکزی تمامعیار خواهد بود که روی فناوری بلاک چین اجرا میشود. با این توصیف، بهراحتی میشود فهمید که این پروژه چیزی متفاوت از بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال است.
این ارز دیجیتال بر بستر بلاک چین انحصاری خود راهاندازی خواهد شد. این زنجیره مبتنی بر الگوریتمی تحتعنوان «LibraBFT» است که شباهتهای زیادی با اثبات سهام (PoS) دارد. برای تأیید هر تراکنش در شبکه، باید دوسوم مشارکتکنندگان یا همان نودهای اعتبارسنج، آن را تأیید کنند.
در ابتدا فقط اعضای جامعه لیبرا وظیفه تأیید و اعتبارسنجی تراکنشها را بر عهده دارند. برای عضوشدن در جامعه لیبرا اصلیترین شرط این است که هر عضو باید حداقل ۱۰ میلیون دلار وجه نقد بهعنوان وثیقه و پشتوانه پرداخت کند. با این حال، قرار است که در آینده امکان مشارکت افراد بیشتری با سپردهگذاری توکنهای لیبرا فراهم شود.
بلاک چین لیبرا برای نوشتن قراردادهای هوشمند، یک زبان برنامهنویسی اختصاصی به نام «Move» دارد. بنابراین مانند اتریوم، درباره لیبرا با چیزی فراتر از یک ارز دیجیتال باثبات روبهرو هستیم.
طبق وایت پیپر فنی لیبرا، سرعت تراکنشهای این شبکه حداقل حدود ۱,۰۰۰ تراکنش بر ثانیه خواهد بود که نسبت به نیاز شبکه، افزایش مییابد. کارمزد شبکه هم بسیار ناچیز و نزدیک به صفر است.
اگرچه بلاک چین لیبرا از افراد نام و اطلاعات واقعی درخواست نمیکند و مانند بیت کوین و سایر بلاک چینها، تنها با آدرسها و حسابهای مستعار امکان فعالیت در شبکه فراهم خواهد بود، این پروژه به نهادهای قانونگذار اطمینان داده است در صورت نیاز میتواند مانع تراکنشهای غیرقانونی شود.
ارز دیجیتال دییم
ارز دیجیتال دییم بخش حیاتی پروژه ارز دیجیتال جهانی فیسبوک است. پشتوانه قدرتمند این کوین، ذخایری است که داراییهای نقد و معادل نقد را در بر میگیرد. البته اوراق بهادار کوتاهمدت دولتی نیز بخشی از این پشتوانه هستند.
به این ترتیب، این ارز دیجیتال یک استیبل کوین است که بهگفته تیم توسعه آن، مانند بیت کوین و بسیاری از ارزهای دیجیتال قابلاستخراج نیست. در مراحل اولیه پروژه، فقط اعضای این انجمن امکان پردازش تراکنشها را خواهند داشت؛ اما دییم در حال برنامهریزی برای حرکت بهسمت یک سیستم اثبات سهام و بدون نیاز به مجوز است که قرار است ظرف پنچ سال پس از راهاندازی پروژه محقق شود.
دییم چه کاربردی در فیسبوک دارد؟
ارز دیجیتالی که شرکتی با قدرت و گستردگی فیسبوک پشتیبان آن باشد، میتواند فرصتهای بیشماری به کاربران در سراسر جهان ارائه کند. این فرصتهای بینظیر باعث میشود که دییم در عصر ارزهای دیجیتال به پدیدهای بزرگ تبدیل شود. برخی از کاربردهای این ارز دیجیتال برای فیسبوک به این شرح هستند:
۱. حواله
کاربران میتواند حواله و انتقال پول را آسانتر و بدون نگرانی انجام دهند. علاوه بر این، دییم سرعت تراکنش بالاتر و کارمزد کمتری نسبت به واسطههای مالی موجود دارد.
با این قابلیتها، فرایندهای طولانی انتقال پول بهویژه در تبادلات بینالمللی که هنگام کار با واسطههای مالی سنتی تجربه میکنیم، به تاریخ خواهد پیوست.
۲. تجارت الکترونیک
یکی از اهداف فیسبوک، ایجاد فرصتهای بهتر اقتصادی و تجارت الکترونیک جهانی با کارایی بالاست. چنین هدفی با توجه به میلیاردها کاربری که انجمن دییم دارد و دستکم سه میلیارد کاربر جهانی فیسبوک، بهراحتی قابلدستیابی است.
شرکت تجارت الکترونیک شاپیفای (Shopify) که عضو انجمن دییم است، ادغام دییم در وبسایتهای تجارت الکترونیک را تضمین خواهد کرد. آن دسته از شرکتهای عضو انجمن دییم که خدمات کسبوکار به مشتری (B2C) ارائه میدهند، سیستم دییم را در پلتفرم خود پیادهسازی خواهند کرد و این مسئله، سهولت استفاده بیسابقهای را به دنبال خواهد داشت.
۳. پرداختهای بینالمللی
دییم به کاهش هزینه انتقال برونمرزی پول که در حال حاضر کارمزد بالایی در حد ۶.۵ درصد دارد، کمک میکند. وجود سیستمهای پرداخت کافی برای دییم به این معناست که این ارز تقریباً بهطور کامل دیجیتال است.
دییم این قابلیت را دارد که تراکنشها در دیتابیس آن از پیش برنامهنویسی شوند. هزینههای اجرایی دییم بسیار کمتر از سیستمهای حواله سنتی است. نتیجه این ویژگیها این است که هزینه استفاده از دییم کمتر و سهم آن از بازار کاربران ارزهای دیجیتال بیشتر خواهد بود.
۴. حکمرانی
یکی از کاربردهای مهم دییم مربوط به حوزه حکمرانی است که از ساختار حاکمیتی آن ناشی میشود. نفوذ به عملکردها و قابلیتهای دییم غیرممکن است و این تضمین میکند که دییم میتواند یک مدل پولی جایگزین برای جریان مالی در نهادهای حکومتی باشد.
از تراکنشهای دییم میتوان برای اقدامات گوناگونی که در راستای رفاه عمومی هستند استفاده کرد و از آنجایی که شیوه تخصیص بودجه و هزینهکردها در دییم در یک دامنه عمومی ثبت میشوند و برای همگان قابلبررسی هستند، مزایای آن برای عموم دوچندان خواهد بود.
همچنین، از آنجا که کنترل انحصاری دییم در اختیار فیسبوک نیست، غیرممکن است که بتوان از دییم برخلاف مصالح عمومی استفاده کرد.
این ویژگیها، تفاوتهای اصلی دییم با محصول دیگر فیسبوک به نام فیسبوک کانکت (Facebook Connect) هستند. فیسبوک کانکت در سال ۲۰۰۸ بهعنوان نسخه بعدی پلتفرم فیسبوک راهاندازی شد و به کاربران امکان میداد که دوستان، هویت و حریم خصوصی خود در فیسبوک را به سایتهای دیگر در اینترنت متصل کنند؛ اما دییم یک سیستم پرداخت مبتنی بر بلاک چین است که یک ارز دیجیتال خصوصی دارد.