واکسن آسترازنکا کجا تزریق می شود؟
واکسن آکسفورد-آسترازنکا، بهصورت دو دوز نیم میلیلیتری در عضله دالی بازو، در افراد بالای ۱۸ سال، تزریق میشود. دوز دوم نیز پس از ۶ تا ۱۲ هفته از دوز نخست، تزریق میشود. اثربخشی این واکسن در پیشگیری از ابتلا به موارد حاد کووید ۱۹، پس از ۲۲ روز از تزریق دوز اول، معادل ۷۶ درصد و اثربخشی آن پس از تزریق دوم، به ۸۱ درصد میرسد. این واکسن، ایمنی بالایی داشته و اثرات جانبی آن مانند درد محل تزریق، سردرد و تهوع، ناچیز بوده و عموماً طی یک تا چند روز، رفع میشوند.
با این وجود، اثرات جانبی نادر از جمله آنافیلاکسی بهندرت مشاهده شدهاست. در موارد بسیار نادر، ایجاد لخته خون (ترومبوز) نیز به میزان یک مورد در هر ۱۰۰/۰۰۰ تزریق، مشاهده شدهاست. در مارس سال ۲۰۲۱ گزارش شد که در بین ۳۴ میلیون تزریق در سراسر اتحادیه اروپا و بریتانیا ۳۷ مورد لختگی خون خطرناک ناشی از تزریق این واکسن در استفادهکنندهها روی دادهاست. این واکسن از زمان ساخت، توسط چندین نهاد دارویی در سراسر جهان مانند آژانس دارویی اروپا (EMA) و اداره درمانی استرالیا تأیید شدهاست.این واکسن همچنین برای فهرست استفاده اضطراری توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) تأیید شدهاست.
هفت ماه پس از آغاز تولید این واکسن، در هشتم مرداد، آکسفورد-آسترازنکا اعلام کرد که بیش از یک میلیارد دوز واکسن تولید این شرکت به بیش از ۱۷۰ کشور ارسال شده است.
واکسن آسترازنکا یکی ازواکسن های کووید-۱۹ است که از یک آدنوویروس ایجادکننده سرماخوردگی استفاده می کنند که به گونه ای اصلاح شده اند که نمی توانند تکثیر شود.
این آدنوویروس دستورالعمل های ژنتیکی را به سلول های انسانی منتقل می کند و به آنها می گوید پروتئین ویروس کرونا ایجاد کنند. این کار سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با ویروس زنده کرونا آماده می کند.
چند روز پیش به نقل از رئیس سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت گفته شد که واردات واکسن ممنوع است و همه ایرانی ها باید برای دز سوم واکسن از سبد واکسنهای ایرانی استفاده کنند. اما حالا رئیس سازمان غذا و دارو این موضوع را تکذیب می کند.
رئیس سازمان غذا و دارو ممنوعیت واردات واکسن به کشور را رد می کند و میگوید: «قرار نیست واردات واکسنهای خارجی متوقف شود، چرا که ما میلیاردها دلار به کوواکس سازمان بهداشت جهانی برای دریافت واکسن کرونا، پول دادهایم که به وقت اضطرار به ما تحویل ندادهاند. حالا باید این محمولههای خریداری شده به ایران فرستاده شود. قرار نیست ممنوعیتی برای واردات آنها داشته باشیم. حتی ممکن است واکسنهای اهدایی از سایر کشورها هم داشته باشیم.»
بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو درباره خبر منتشر شده در مورد ممنوعیت واردات واکسن توضیح میدهد:«به هیچ عنوان کلمهای تحت عنوان ممنوعیت برای واردات واکسنهای خارجی عنوان نکردم. پیش از این بارها در مصاحبههای مختلف گفتهام که وظیفه ما تامین دارو، تجهیزات پزشکی و واکسن است و از هر مسیری که بتوانیم این تامین صورت میگیرد؛ چه از مسیر واردات و چه از تولیدات داخلی.»
بهگفته دارایی هماکنون تولیدات واکسنهای ایرانی جوابگوی نیاز کشور است و دیگر کشور در این زمینه واردات ندارد، اما به هیچعنوان این مسئله به معنی ممنوعیت ورود واکسنهای خارجی نیست: «برخی کشورها واکسنهایشان را به ما اهدا میکنند. در سبد کوواکس هم میلیاردها دلار پول از سوی ایران پرداخت شده، اما در زمان لزوم، واکسن کمتری را دریافت کردهایم و واردات این واکسنها هم ادامه خواهد داشت. ما ۲ مسیر واردات واکسن داریم و هیچ ممنوعیتی در اینباره وجود نخواهد داشت.»
این مسئول با تأکید بر اینکه در وضعیت کنونی هیچ اضطراری به تامین واکسن از خارجیها وجود ندارد و ظرفیت تولید واکسنهای داخلی در کشور مطلوب است، ادامه میدهد: «در آینده هر تصمیمی برای واردات واکسن وجود داشته باشد ازجمله نیاز به واکسن خاص برای گروههای سنی جدید و تغییر نیاز کشور برای دسترسی به واکسنی غیراز واکسنهای داخلی، قطعا خرید و واردات انجام خواهد شد. درباره واکسن و دارو هیچ زمانی کلمه ممنوعیت معنا ندارد. تمام تصمیمگیریها در اینباره منوط به اتفاقات آینده است چرا که کرونا و ویروس آن رفتار قابل پیشبینی ندارد.»
او درباره آمار تولید واکسنهای داخلی هم میگوید: «تاکنون ۱۸۰میلیون دوز واکسن تامین شده است که ۲۵میلیون دوز آن تولید داخل است. واکسنسازهای داخلی هماکنون ظرفیت و توان تولید ۱۵میلیون دوز واکسن را دارند و درصورت نیاز و سیاستگذاریهای آینده ظرفیت افزایش تولید هم وجود دارد.»
بهگفته این مسئول، موجودی واکسن کرونا در کشور حدود ۴۰میلیون دوز است و علاوه بر واردات واکسنهای خارجی از ۲ مسیر اهدایی و کوواکس، تولیدات واکسنسازهای داخلی هم در انبارهایشان موجود است و به موقع تحویل گرفته میشود.
مطرح شدن ماجرای ممنوعیت واردات واکسن، از روز گذشته، بازتابهای بسیاری در فضای مجازی و رسانهها داشته و موجی از نگرانی در میان مردم برای تزریق واکسن خارجی برای دوز سوم، چرا که با وجود توصیهها مبنی بر تزریق واکسن متفاوت برای دوز سوم، بخش قابل توجهی از کسانی که در گذشته سینوفارم تزریق کردهاند، اصرار به تزریق آسترازنکا دارند، اما موجودی این واکسن در بسیاری از پایگاههای واکسیناسیون صفر شده است و در دسترس نیست.
هر چند که دستورالعمل معاونت وزارت بهداشت علاوه بر آسترازنکا برای تمامی واکسنها، پاستوکووک پلاس هم بوده، اما بهنظر میرسد که آسترازنکا بهعنوان واکسنی با تأییدیه بینالمللی بیشتر مورد اقبال است.
پیک اومیکرون در بسیاری از کشورها آغاز شده و پیشبینی میشود موارد آن در ایران هم بالا رود. سازمان جهانی بهداشت و همسو با آن وزارت بهداشت ایران یکی از مؤثرترین روشهای مقابله با اومیکرون را تزریق دوز سوم واکسنهای کرونا ۳ماه پس از تزریق دوز دوم عنوان کردهاند و حتی سازمان جهانی بهداشت پیشنهاد داد، تزریق واکسنها در دوز سوم متفاوت از ۲دوز قبل باشد تا منجر به افزایش ایمنی شود؛ این در حالی است که بیش از ۹۰درصد واکسنهای تزریق شده در کشور، واکسن سینوفارم بر پایه ویروس کشته شده است.
حالا محمد هاشمی، سرپرست روابطعمومی وزارت بهداشت، درباره کمبود و نبود آسترازنکا منجر به نگرانی در تزریق دوز دوم و حتی دوز سوم شده است میگوید:«تا چند روز دیگر محمولههای جدید این واکسن وارد کشور خواهد شد و افرادی که تمایل به تزریق این واکسن برای دوز سوم را دارند باید اندکی صبوری کنند. با ورود محمولههای جدید این واکسن به سرعت توزیع و در اختیار افراد قرار خواهد گرفت.»
البته بهگفته این مسئول مشکلی در تزریق دوز سوم متفاوت برای کسانی که دو دوز آسترازنکا تزریق کردهاند هم وجود ندارند:«طبق دستورالعملهای معاونت بهداشت وزارت بهداشت کسانی که دوز اول و دوم واکسنشان را آسترازنکا دریافت کردهاند میتوانند برای نوبت سوم از واکسن جایگزین یعنی پاستوکووک پلاس یا اسپوتنیک استفاده کنند. این دستورالعمل برای افرادی که دوز اول و دوم واکسنهایی مانند اسپوتنیک دریافت کردهاند هم وجود دارد و درصورت در دسترس نبودن آسترازنکا میتوانند برای دوز سوم، پاستوکووک پلاس تزریق کنند.»