آمریکا و چین چگونه در دوران کرونا، بر تجارت جهانی تسلط یافتند؟
دنیای تجارت بعد از همه گیری کاملاً با آنچه ممکن بود دو دهه پیش انتظارش را داشته باشید، متفاوت است. در این فضا، شرکتهای فناوری یک چهارم بازار سهام جهانی را تشکیل میدهند و ترکیب جغرافیایی به طرز چشمگیری نامتعادل شده است.
دنیای تجارت بعد از همه گیری کاملاً با آنچه ممکن بود دو دهه پیش انتظارش را داشته باشید، متفاوت است. در این فضا، شرکتهای فناوری یک چهارم بازار سهام جهانی را تشکیل میدهند و ترکیب جغرافیایی به طرز چشمگیری نامتعادل شده است. آمریکا و به طور فزایندهای چین روند صعودی دارند و ۷۶ شرکت از ۱۰۰ شرکت با ارزش جهان را به خود اختصاص داده اند. اروپا قبلاً قدرتمند بود. اما سهمش از شرکتهای با ارزش جهانی از ۴۱ مورد در سال ۲۰۰۰ به ۱۵ مورد در دنیای امروزی کاهش یافته است. در سال ۲۰۰۰، سهم اروپا از ثروت شرکتی با تقریباً یک سوم اقتصاد جهان برابری میکرد. اما الان شرایط این طور نیست. این کاهش عواقبی به همراه خواهد داشت.
شرکتهای بزرگ روی نوآوریهایی سرمایه گذاری میکنند که رشد اقتصادی را تقویت میکند. اگر اروپا نتواند در این زمینه با قدرت عمل کند، توانایی اش در شکل دهی به هنجارهای جهانی تجارت مثل حریم خصوصی یا استفاده از هوش مصنوعی ضعیف به نظر میرسد.
منطقه آمازون از نظر تنوع زیستی و منابع طبیعی ثروتمندترین قسمت در برزیل است، اما از جمله فقیرترین و کم توسعهترین مناطق در این کشور به شمار میرود. این منطقه ۶۰ درصد از خاک برزیل را شامل میشود و محل زندگی ۱۳ درصد از جمعیت این کشور است، اما فقط ۸ درصد از تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل میدهد. مشکل این است که از زمان رونق صنعت لاستیک در اواخر دهه ۱۸۰۰ در برزیل، ثروت و اشتغال در منطقهی آمازون منوط به استخراج شده است که شامل قطع درختان، استخراج معادن و کشاورزی است. مهم اینکه، از زمان روی کار آمدن رئیس جمهور جائر بولسونارو در سال ۲۰۱۹، میزان جنگل زدایی در آمازون بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته است.
ماه گذشته، رئیس جمهور جو بایدن به آمریکاییها گفت که نرخ گرسنگی در این کشور ۴۳ درصد کاهش یافته است. این آمار به طور کلی صحیح است. دلایل مختلفی وجود دارد که باعث کاهش گرسنگی در آمریکا شده است. به عنوان عامل اول میتوان به بهبود مداوم اقتصاد اشاره کرد. نرخ بیکاری از اوجش که در آوریل ۲۰۲۰ به ۱۴.۸ ٪ رسید به ۶.۱ ٪ کاهش یافته است. بازگشایی مدارس نیز عامل دیگری است که امکان دسترسی بیشتر کودکان به غذای یارانهای را فراهم میکند و در کاهش گرسنگی دخیل است. دلیل احتمالی سوم چکهای محرک به ارزش ۶۰۰ دلار است که در دسامبر سال ۲۰۲۰ به هر فرد بالغ آمریکایی تحویل داده شد. این اقدام طبق قوانینی که توسط رئیس جمهور دونالد ترامپ امضا شد، صورت گرفت.
در تاریخ ۳۱ مه دفتر سیاسی حزب کمونیست چین اعلام کرد که خانوادهها اکنون میتوانند حداکثر سه فرزند داشته باشند. این یک تغییر بزرگ نسبت به قوانین سفت و سختی است که طی سالهای ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۶ در این کشور به اجرا گذاشته شد. در آن زمان، اجرای سیاست یک فرزند حتی منجر به اقدامات توهین آمیز و خشن از سوی دولت علیه مردم شد. هدف از اجرای سیاستی که داشتن سه فرزند را برای زوجین مجاز میشمارد، تشویق آنها برای داشتن فرزندان بیشتر است. مهم اینکه، نرخ باروری چین در پایینترین سطح نسبت به دیگر کشورهای جهان قرار دارد. میزان جمعیت ۶۰ ساله در این کشور به سرعت در حال افزایش است. در سال ۲۰۰۰ یک دهم جمعیت چین را افراد ۶۰ ساله تشکیل میدادند، حال آنکه انتظار میرود تا پایان این دهه این شاخص به یک چهارم افزایش یابد.
بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس میخواهد یک دولت قوی ایجاد کند که حوزهی نفوذش فقط بازارها نیست. بلکه حتی به قضات و متولیان موزهها هم امر و نهی خواهد کرد. او همچنین میخواهد کار دشوارتری انجام دهد. به طوری که راه نفوذ کشورهای متخاصم را ببندد و لندن را برای شرایط اضطراری آمادهتر کند. گفتنی است، تا کنون دولتهای پی در پی در انگلیس به دنبال اصلاح هزینهها در بخش خدمات عمومی بوده و بر سرمایه گذاری خارجی تمرکز کرده اند. آقای جانسون از سیاستهای باز به سمت سیاستهای محافظتی و از کارآیی به سوی تاب آوری چرخش داشته است. سخنان وی در پارلمان انگلیس را هم در همین راستا میتوان تجزیه و تحلیل کرد.
با توجه به تمامی آنچه در بالا گفته شد، میتوان این طور نتیجه گرفت که کشورها و مناطق مختلف جهان درگیر مشکلات پساکرونا هستند، اما شرایط چین و آمریکا نسبتاً خوب به نظر میرسد. به طوری که آنها در راستای رفع مشکلاتشان گام برمی دارند و تلاش دارند که همچون گذشته بر بازارهای تجاری جهان سلطه داشته باشند.