فوری/ تصمیم جدید مجلس برای تغییر سهمیه بندی بنزین | سهمیه بندی بنزین حذف می شود؟

پایگاه خبری تحلیلی پیشنهاد ویژه :

سهمیه‌بندی بنزین در ایران طرحی برای هدف‌مندی مصرف سوخت در کشور بود که از تیر ۱۳۸۶ تا خرداد ۱۳۹۴ اجرا شد.به همین منظور برای تمامی خودروها در ایران کارت هوشمند سوخت صادر گردید در سوم خرداد ۱۳۹۴، بنزین تک‌نرخی شد و به این ترتیب، سهمیه‌بندی بنزین متوقف شد. با این حال در آبان ماه سال ۱۳۹۸، مجدداً سهمیه بندی بنزین اجرایی شد و بنزین دو نرخی شد.به تازگی طرح جدید یارانه جدید بنزین در کیش اجرایی شده است که سهمیه بندی بنزین جدیدی به همه افراد در کیش تعلق گرفته است.در ادامه به آخرین خبر از سهمیه بندی بنزین می پردازیم.

مالک شریعتی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه طبق گزارش‌هایی که مقامات وزارت نفت به کمیسیون انرژی مجلس ارائه کرده، اکنون تحرک بهتری نسبت به یک سال قبل در حوزه دیپلماسی انرژی رقم خورده، ما علاوه بر بحث های معمول فروش نفت و فرآورده‌هایی که برای نقش آفرینی در بازار نفت دنبال می‌کردیم یک اتفاقات جدیدی در حال رقم خوردن است، اظهار کرد: هم مبادی وارداتی ما در حال تغییر و تنوع و هم مقاصد صادراتی ما در حال تغییر است.   نه تنها در حوزه همسایگی این اتفاق در حال رخ دادن است، بلکه در حوزه فرامنطقه ای نیز این موضوع دنبال می شود. به نوعی دیپلماسی انرژی و دیپلماسی همسایگی ما با یکدیگر تلفیق شده و اتفاقاتی از این دست را برای ما رقم زده است.

سخنگوی کمیسیون انرژی اظهار کرد: ایران باتوجه به موقعیتی که در عرصه جغرافیایی دارد مابین قطر و روسیه به عنوان دو شریک اصلی در اجلاس مشهور به اوپک گازی (GECF) قرار دارد. عمده مصرف کننده‌ها نیز اطراف ایران قرار دارند. بیش از ۶۰۰ میلیون نفر جمعیت هدف صادراتی اطراف ایران زندگی می کنند و بازار خوبی وجود دارد. اگر ایران به هاب تجارت منطقه تبدیل شود گام بزرگی است.

به گفته وی کار خوبی که انجام شده است، طرح مانع زدایی از توسعه صنعت برق کشور است. این طرح در مجلس تصویب شد و ایرادات شورای نگهبان نیز در آن مرتفع شد. اکنون تنها چند مورد جزئی باقی مانده، یکی از مهم ترین موضوعاتی که در این طرح مصوب شده به حل معضل بیست ساله ای باز می گردد که سال‌ها در خصوص آن صحبت کردیم اما کسی در خصوص آن اقدامی انجام نداده است،   اکنون سوخت نیروگاه ها با قیمت تقریبا صفر داده می شود و نیروگاه ها انگیزه ای برای افزایش بهره وری و بازدهی ندارند. در قانون مصوب مجلس وزارت نیرو و وزارت نفت مکلف شده اند تا  قیمت سوخت نیروگاه ها را ظرف چند سال واقعی کنند.

وی با بیان اینکه بدین ترتیب یارانه از وسط زنجیره تولید به آخر زنجیره منتقل می شود. نیروگاه‌ها بعد از مدتی سوخت را با قیمت واقعی خریداری می‌کنند. بعد از مدتی قیمت برق خود را نیز به صورت واقعی به وزارت نیرو می دهند، وزارت نیرو نیز به قیمت واقعی به شرکت‌های توزیع می دهد، گفت: سپس برای ارائه به مصرف کننده خانگی و صنعتی فرمول خاصی برای قیمت‌گذاری پیش بینی شده است که از محل منابع حاصله از قیمت واقعی سوخت، در حلقه ماقبل زنجیره، یارانه انرژی مصرف کننده ها تامین شود و فشاری به مردم نیاید.

در  قانون مصوب وزارت نیروو نفت گفته شده که الگوی مصرف چگونه باید باشد و یارانه چگونه توزیع شود. فقط به مصارف کمتر از الگوی مصرف یارانه تعلق می گیرد. این یارانه از محل واقعی شدن قیمت سوخت نیروگاه ها تامین می شود. اولا قیمت برای مردم تغییر نخواهد کرد و فشاری به مصرف کننده نهایی وارد نمی شوشریعتی افزود: در این قانون گفته شده که الگوی مصرف چگونه باید باشد و یارانه چگونه توزیع شود. فقط به مصارف کمتر از الگوی مصرف یارانه تعلق می گیرد. این یارانه از محل واقعی شدن قیمت سوخت نیروگاه ها تامین می شود. اولا قیمت برای مردم تغییر نخواهد کرد و فشاری به مصرف کننده نهایی وارد نمی شود. اما نیروگاهی که بهره وری ۱۸ درصدی دارد تلاش می کند تا بهره وری خود را افزایش داده و به بالای ۵۵ درصد برساند. به تدریج نیروگاه ها مجبور به افزایش بهره وری خواهند شد. بدین ترتیب اقتصاد واقعی می شود و مصرف کننده یارانه خود را در آخر زنجیره دریافت می کند. مانند مدلی که در خصوص یارانه آرد و نان در حال اتفاق افتادن است. قیمت نان تغییر نمی کند اما یارانه به آخر زنجیره منتقل می شود.

وی در پاسخ به این سوال که در سال های گذشته باتوجه به طرح های مختلفی که در حوزه بنزین داشتیم همواره میزان مصرف ما از تولید پیشی گرفته است و اخیرا نیز گفته می شود پروژه واردات بنزین کلید خورده است. آیا به واردات کننده بنزین تبدیل خواهیم شد؟ گفت: ما با یک چالش تقریبا پنج ساله مواجه هستیم تا زمانی که پالایشگاه های ما به بهره برداری برسد. البته خیلی نگرانی از بابت تامین وجود ندارد. ما عمده بنزین مصرفی را در داخل کشور تولید می کنیم. مشکلات را پشت سر می گذاریم. امسال نیز واردات بنزین به میزان خیلی محدودی اتفاق افتاد. وزارت نفت نیز باید اعداد آن را اعلام کند، اما نگرانی برای تامین بنزین نداریم.

وی با بیان اینکه یک نگرانی در حوزه قاچاق بنزین و دیگری در بحث مصرف غیر بهینه است، اظهار کرد: با تاسیس پالایشگاه شهید سلیمانی در بندرعباس و پالایشگاه مروارید مکران در دریای عمان می توان به طور کامل نیاز داخل را تامین کند. ما نباید از کلمه واردات بترسیم. وابستگی بد است، ممکن است از یک نقطه وارد کنیم و از نقطه دیگر صادر کنیم. در یک مقطعی از سال که مصرف بالایی داریم وارد کنیم و در یک مقطعی از سال صادر کنیم. به طور کلی باید منافع کشور تامین شود. آنچه که برای ما نگران کننده  است این بوده که سیاست های توزیع یارانه در حوزه بنزین غلط بوده و عادلانه نیست.

باید نحوه بازتوزیع یارانه بنزین تغییر کند

سخنگوی کمیسیون انرژی ادامه داد: امروز افرادی که مصرف بنزین بیشتری دارند، یارانه بیشتری دریافت و  افرادی که تعداد بیشتری ماشین دارند یارانه بیشتری دریافت می کنند. اینگونه نیست که توزیع یارانه در حوزه بنزین عادلانه باشد. طرحی که دولت به صورت پایلوت در جزیره کیش و قشم برای اصلاح توزیع یارانه بنزین دنبال کرد، اصلش خوب بود، اما در اجرا ایراداتی داشت که ما پیگیر هستیم مرتفع شده و این طرح به نتیجه برسد. بدون اینکه تغییری در قیمت ها ایجاد کنیم باید نحوه بازتوزیع یارانه بنزین تغییر کند تا عادلانه شود. افراد چه خودرو داشته باشند و چه نداشته باشند باید سهمی از یارانه بنزین ببرند.

وی با بیان اینکه افرادی که خودرو ندارند باید بتوانند سهم خود را به خودرودارها بفروشند. سهمیه خودرودارها معقول شود. فردی که ۱۰ خودرو دارد نباید هر ۱۰ خودرو آن یارانه بنزین دریافت کند. زمانی که این اتفاق افتاد و بازار شکل گرفت دولت می تواند صرفا به عنوان تنظیم گر بازار نقش ایفا کند، گفت: در خصوص طرحی که در کیش و قشم اجرا شد دولت بازار را خیلی دنبال نکرد و خودش به نوعی خریدار شد. دولت باید پای خود را  از قیمت گذاری بیرون بکشد و صرفا تنظیم گر و تسهیل‌گر بازار باشد. مثلا دولت سقف قیمت آزاد را تعیین می کند. ممکن است فردی که خودرو ندارد اول دوره تصمیم بگیرد بنزین خود را ۲۰۰۰ تومان بفروشد. به تدریج افرادی که از بازار منتفع می شوند آنها سیاست را تعیین می کنند.

شریعتی ادامه داد: مطالبه از ناحیه مردم برای تنظیم بازار شکل می گیرد نه اینکه از ناحیه دولت به مردم تحمیل شود. زمانی که از سوی دولت سیاست به مردم تحمیل شود بنزین به یک کالای حساس و تنش زا با اثر تورمی در جامعه تبدیل خواهد شد. اگر این مدل ها دنبال نشود، به ناچار بعد از چند سال تحمل، به علت تغییرات قیمت ها دولت ها مجبور هستند با تغییر قیمت به بازار شوک وارد کنند. بنابراین ما مجبور هستیم که روش توزیع یارانه بنزین را تغییر دهیم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا مدل های در حال بررسی در کشورهای دیگر اجرایی شده است؟ گفت:  لزومی ندارد حتما در جای دیگری استفاده شده باشد. مثلا مدل سال ۱۳۸۹ در بحث هدفمندی یارانه ها در جای دیگری اجرا شده بود. حتی برخی کشورها از این مدل برای بازتوزیع یارانه انرژی بهره و الگو گرفتند. ما باید ببینیم نیاز کشور خودمان چیست و روی آن مطالعه کنیم. تبعات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مدل ها را بسنجیم و سپس اجرا کنیم.

امروز توزیع یارانه بنزین ناعادلانه است. ۵۰ درصد خانوارهای جامعه ما خودرو ندارند. آیا این خانواده ها نباید سمهی از یارانه بنزین داشته باشند؟ بنده آمار دارم که بعضا ۱۰۰ خودرو به نام یک فرد است و برای تمام خودروها نیز یارانه می گیرد، این روش توزیع یارانه باید تغییر کند. باید برای اصلاح آن مدل های مختلف بررسی شود

وی با تاکید بر اینکه امروز توزیع یارانه بنزین ناعادلانه است. ۵۰ درصد خانوارهای جامعه ما خودرو ندارند. آیا این خانواده ها نباید سمهی از یارانه بنزین داشته باشند؟ بنده آمار دارم که بعضا ۱۰۰ خودرو به نام یک فرد است و برای تمام خودروها نیز یارانه می گیرد، گفت: این روش توزیع یارانه باید تغییر کند. باید برای اصلاح آن مدل های مختلف بررسی شود. اگر این کار را نکنیم بهترین حالت این است که مانند گذشته سالی ۱۰ الی ۲۰ درصد به قیمت بنزین اضافه کنیم. اما نمی توان هیچ کاری نکرد و دست روی دست گذاشت.   نه قیمت را به تدریج افزایش دهیم و نه مدل توزیع یارانه را تغییر دهیم و به یکباره بعد از ۶ سال با یک فنر در حال انفجار مواجه شویم.

شریعتی در پاسخ به این سوال که  امروز برخی از مسئولان وزارت نفت موضوع قاچاق سوخت نیروگاه‌ها را طرح کردند و می گویند قبل از مصرف از نیروگاه ها قاچاق می شود، اما وزارت نیرو می گوید اصلا این امکان وجود ندارد. شما به عنوان سخنگوی کمیسیون انرژی این موضوع را چگونه ارزیابی می کنید؟ گفت: زمانی که این اتفاق افتاده یعنی امکان آن وجود دارد. گزارش نهادهای نظارتی نشان می دهد که این اتفاق افتاده، قاچاق سوخت هم در حوزه خرد و هم در حوزه کلان به ویژه در گازوئیل رخ داده است.

به گفته وی حوزه خرد به خودرو و کامیون و حوزه کلان به نیروگاه‌ها باز می‌گردد. متاسفانه ما به جای اینکه بخواهیم از سرچمشه جلوی این فسادها را بگیریم قصد داریم که دانه دانه جلوی آنها بایستیم. به زودی با واقعی شدن قیمت سوخت نیروگاه به دنبال قانون مجلس، جلوی قاچاق سوخت از نیروگاه ها نیز گرفته می‌شود. در بازار محدود نان و آرد بر اساس آمار اعلام شده با اصلاح سیاست توزیع یارانه و جلوگیری از قاچاق نزدیک به ۴۰۰۰ میلیارد صرفه جویی شده است. از نظر بنده با واقعی شدن قیمت سوخت نیروگاه‌ها این رقم صرفه جویی باید به بیش از ۱۰ برابر برسد.