هزینه یک ازدواج ساده چند؟ | تسهیل یا مشکل آفرینی برای ثبت ازدواج میلیونی
در راستای اجرای قانون ۱۳ ماده‌ای تسهیل ازدواج جوانان که از سال ۱۳۸۴ به تصویب نهایی رسیده تاکنون برنامه‌ها و طرح‌های بسیاری از تاسیس قرارگاه ازدواج، افزایش اعتبار وام‌های ازدواج، راه‌اندازی کمیته ازدواج آسان و ارزان و بسیاری دیگر در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته است.
سیاست‌هایی که قرار بوده شعار حمایت از ازدواج‌های آسان، افزایش آمار تشکیل خانواده و به تبع آنها، فرزندآوری را به فعلیت برسانند و البته که در دولت اخیر نیز این سیاست‌ها به جد و جهد از سوی بسیاری از دستگاه‌ها و سازمان‌ها مورد پیگیری قرار گرفته‌اند. اما علی رغم این پیگیری‌ها به تازگی اخباری منتشر شده که گواه عدم رعایت تعرفه مصوب ثبت ازدواج در برخی دفاتر ازدواج و طلاق ذیل دستگاه‌ها و سازمان‌های دولت است. در این نوشتار صحت و قسم این اخبار را بررسی کرده‌ایم.
پس تسهیل ازدواج جوانان کجاست؟
ماجرا از آن قرار است که چند روز پیش خبری کوتاه مبنی بر دریافت مبالغ میلیونی از سوی دفاتر ثبت ازدواج برای جاری کردن خطبه عقد میان عروس خانم‌ها و آقادامادها و همچنین ثبت رسمی نکاح آنها، پربازدید شد. خبری که عزم جزم دستگاه‌های دولتی برای تسهیل ازدواج جوانان را تا حدودی زیر سوال می‌برد و از طرفی مغایر با تعرفه مصوبه ۱۴۰۲ یعنی ۸۴۴ هزار و ۲۹۶ تومان است. به عبارتی ساده‌تر، عروس‌ها و آقادامادها در یکی از نخستین گام‌هایشان برای ازدواج و تشکیل خانواده با گرانی آن هم از نوع غیرقانونی مواجه هستند! ابتدا با چند دفتر ازدواج و طلاق در مناطق ومحله‌های مختلف تهران تماس گرفتیم و از هزینه‌های مربوط به ثبت ازدواج در دفترشان پرسیدیم. مسئول یکی از دفاتر ثبت ازدواج در توضیح علت بالا بودن هزینه‌های ثبت عقد نسبت به تعرفه گفت: «وقتی محدودیت ثبت عقد (هر دفتر ثبت ازدواج مجاز به ثبت فقط ۱۸۰ مورد عقد طی یک سال است) برای صنف ما قائل می‌شوند، اتفاقاتی از این دست که هزینه‌های بالاتر از تعرفه دریافت شود، بعید به نظر نمی‌آید. از سویی تعداد مراجعه‌کنندگان برای عقد و ازدواج یا کاهش یافته و یا به طور مناسبتی و فصلی به دفاتر مراجعه می‌کنند که این مسئله باعث می‌شود زمان‌های طولانی از یک سال را بیکار و بدون درآمد باشیم، برای همین کمی بالاتر از تعرفه هزینه می‌گیریم تا کمی جبران شود!»
باز هم پای سلبریتی‌ها در میان است!
مسئول یکی دیگر از دفاتر ثبت ازدواج در محله‌های مرکزی تهران نیز می‌گوید: «ثبت ازدواج در دفتر ما حدود ۲ میلیون تومان هزینه دارد. البته این هزینه فقط مختص ثبت عقد با حضور عروس، داماد و والدین‌شان (بدون حضور حتی یک فرد بیشتر یا مهمان!) است. اگر قرار است مهمان و مهمان‌هایی در مراسم عقد شما شرکت کنند باید اتاق سفره‌آیی شده و یا سالن عقد دفتر را به صورت ساعتی اجاره کنید که آنها نیز به ازای هر ساعت و با توجه به تعداد مهمان‌ها از ۴ تا ۳۰ میلیون تومان هزینه دارند.» سیر صعودی هزینه‌های ثبت عقد در دفاتر ازدواج مناطق شمالی تهران تا حدودی به کمیت و کیفیت خدمات و تشریفات در آن دفاتر بازمی‌گردد. همچنان که مشاور یکی از همین دفاتر در محله قلهک به ما می‌گوید: «هزینه ثبت عقد که ۳ میلیون تومان است. اتاق عقد هم با متراژهای مختلف و تزیینات متفاوت و البته نوع عقد (آریایی یا اسلامی) قیمت‌هایی از ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان دارند. منوی پذیرایی هم موجود است اگر درخواست کنید.» البته شاخص‌های دیگری مانند موقعیت جغرافیایی، حُسنِ شهرت دفتردار و ثبت عقد سلبریتی‌ها در این دفاتر نیز در صعودی بودن قیمت خدمات آنها، موثر است. شیب هزینه‌های ثبت عقد در مناطق جنوبی شهر، ملایم‌تر است؛ از یک تا ۲ میلیون تومان. اما با وجود این شیب ملایم هم هنوز هیچ یک بر تعرفه مصوب کانون سردفترداران منطبق نیستند.
هزینه‌های میلیونی به بهانه مهریه‌های میلیاردی
زمان زیادی از تاریخ عقد امیر و شیرین نمی‌گذرد. امیر در این باره می‌گوید: «می‌گویند ازدواج را آسان کنید؛ آخر چطور می‌شود آسان برگزار کرد در حالی که مجبور هستیم برای ثبت عقد آن هم بدون حضور مهمان و دوست، فقط ۴ میلیون تومان پرداخت کنیم. اگر شروط ضمن عقد مانند حق طلاق و مسکن و غیره هم داشته باشیم که باید هزینه بیشتر هم پرداخت کنیم!» شیرین نیز صحبت‌های شریک زندگی‌اش را تاکید می‌کند و می‌گوید: « ۴ میلیون تومان هزینه کمی نیست و می‌شود با آن چند خرید کوچک برای تشکیل زندگی انجام داد. جالب است که هزینه ثبت عقد بالا رفته اما کیفیت آن پایین آمده.» مراسم عقد سارا و سامان نیز به تازگی برگزار شده. سامان می‌گوید: «بعضی از دفاتر براساس میزان مهریه، هزینه ثبت عقد دریافت می‌کنند؛ یعنی هر چه مهریه بالاتر، هزینه ثبت عقد هم گران‌تر! یادم هست چند سال قبل یک سفره عقد تزیین شده در همه دفاتر پهن بود اما حالا اگر آن سفره را می‌خواهیم باید هزینه جداگانه پرداخت کنیم.»
اجاره دفاتر ازدواج به افراد غیرمسئول
«علی مظفری»، رئیس سابق کانون سردفترداران کشور معتقد است برای جلوگیری از افزایش غیرقانونی تعرفه ثبت عقد باید نظارت از دفاتر مربوطه را باید جدیت بیشتری پیگیری کرد. مظفری می‌گوید: «هر چقدر تعرفه‌های مربوط به ثبت عقد را با همه جانبه‌نگری تعیین کنیم ولی به کمیت و کیفیت نظارت‌ها توجهی نداشته باشیم، سودی در راستای سیاست‌های تسهیلگری ازدواج جوانان حاصل نمی‌شود.» برای روشن شدن ماجرا به گفتگو با حجت‌الاسلام والمسلمین «سیدابوالقاسم حسینی ابهری»، رئیس کانون سردفترداران ازدواج و طلاق کشور پرداختیم و از او در مورد چرایی عدم رعایت تعرفه مصوب ثبت ازدواج و همچنین بی‌اعتنایی به قانون تسهیل ازدواج جوانان پرسیدیم. حسینی ابهری پاسخ می‌دهد: «طبق مصوب دستورالعمل قوه قضاییه و سازمان ثبت اسناد و املاک، دفاتر مجاز هستند برای ثبت عقد مبلغ ۸۴۴ هزار و ۲۹۶ تومان را دریافت کنند. البته برای ثبت هر شرط ضمن نکاح نیز مبلغ ۲۰۰ هزار تومان به مبلغ اصلی اضافه خواهد شد.» رئیس کانون سردفترداران ازدواج و طلاق کشور در توضیح بیشتر، گفت: «البته گزارش‌هایی از تخلف برخی دفاتر در دریافت مبالغ بالاتر از نرخ مصوب حتی مبالغی از ۱۵ تا ۳۰ میلیون تومان داشته‌ایم که به سرعت با صاحبان آن دفاتر برخورد و مبالغ اضافه به افراد مراجعه‌کننده بازگردانده شد. این دفاتر متخلف، عمدتا دفاتری بودند که از سوی دفتردار بنا به دلایل مختلف به افراد غیرمسئول اجاره داده می‌شدند و آن افراد غیرمسئول نیز با عدم رعایت قانون، مشکلاتی را به وجود می‌آورند. با این حال کارشناسان کانون و سازمان ثبت اسناد به نظارت مستقیم از دفاتر مشغول هستند. در همین ارتباط پذیرای گزارش‌های مردمی هم هستیم.»/همشهری
