حجامت برای سلامت بدن مفید است یا ضرر دارد؟ | اگر می خواهید حجامت کنید بخوانید!
متخصصان حوزه سلامت مباحث مطرح‌شده درباره حجامت را بسیار گسترده عنوان می‌کنند و معتقدند این حوزه بیشتر از آنکه ابعاد درمانی داشته باشد ابعاد تاریخی- روایی و قدمت چندهزارساله دارد، اما مطالعات بالینی درباره آن هنوز کامل نشده است.
به همین دلیل بسیاری از افراد از بایدها و نبایدهای حجامت اطلاع درستی ندارند و با اینکه خواهان استفاده از روش‌های درمانی سنتی همچون حجامت هستند حتی ضوابط مورد تأیید نظام سلامت را هم نمی‌دانند تا بهترین تأثیر را دریافت کنند.
بدن خون کثیف ندارد
مردم بر این باورند که با انجام حجامت خون کثیف از بدن آنها خارج می‌شود و خون تمیز باقی می‌ماند و به همین دلیل، فرد احساس سرحالی و سرخوشی پیدا می‌کند، درحالی که به لحاظ علمی وجود خون کثیف در بدن تأیید نمی‌شود که حجامت باعث خروج آن شود. دکتر سیدمحمد میرخانی، عضو هیأت‌مدیره نظام پزشکی در این‌باره می‌گوید: «هر بار که نفس می‌کشیم، اکسیژن هوا به هموگلوبین‌های تشکیل‌دهنده خون می‌چسبند و خون به رنگ روشن درمی‌آید و از قلب به اعضای مختلف می‌رسد و اکسیژن مصرف می‌شود.
در بازگشت، این خون فاقد اکسیژن است و تیره‌تر می‌شود. به همین دلیل، باید گفت که هیچ خون کثیفی در بدن وجود ندارد و این توصیف اشتباهی است.» او با اشاره به یک نکته دیگر درباره خروج خون از بدن با استفاده از حجامت می‌افزاید: «با خروج خون از بدن، احساس کم‌خونی ایجاد و هورمونی به نام اریتروپویتین ترشح می‌شود که وظیفه آن وادار کردن مغز استخوان به ساختن خون جدید است.
خطر انتقال عفونت وابتلا به بیماری
در هر صورت انجام حجامت در کشور ما رایج و به‌عنوان شبه‌درمان ترویج شده است. اما مهمترین نکته درباره آن تأکید بر تجویزش از سوی متخصصان طب ایرانی است، هرچند به‌گفته میرخانی، «آمار قابل توجه حجامت در کشور با آمار پزشکان این حوزه که به 500نفر هم نمی‌رسد، همخوانی ندارد و انجام آن در مراکز غیرمعتبر باعث انتقال انواع بیماری‌های عفونی، ایدز، هپاتیت، بیماری‌های پوستی و... حتی کم‌خونی در زنان می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «از نظر وزارت بهداشت، فقط افراد دارای مدرک دکتری طب سنتی و پزشکان عمومی که دوره‌های آموزشی مورد تأیید وزارت بهداشت را در حوزه طب سنتی گذرانده و مجوز گرفته‌اند، مجاز به ارائه چنین خدماتی هستند و بقیه افراد و مراکز مدعی این خدمات نامعتبر و غیرمجاز به شمار می‌روند.»
حجامت خارجی‌ها
میرخانی درباره افزایش استقبال از حجامت در سطح جهانی به نکته جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید: «چیزی که در کشورهای دیگر در حال افزایش است بادکش یا همان حجامت خشک است که بدون تیغ و خونریزی انجام می‌شود. در این روش روی پوست مکش ایجاد می‌شود و جریان خون را راه می‌اندازند. حتی قهرمانان ورزش‌های حرفه‌ای هم از آن استفاده می‌کنند تا خون بیشتری وارد عضو کنند.»
انبوه مراکز نامعتبر
حتی اگر قرار بر انجام حجامت باشد، باید در مراکز معتبر و براساس توصیه پزشک انجام شود تا قانونی باشد، اما به‌گفته عضو هیأت‌مدیره نظام پزشکی«با پایین رفتن سطح درآمد افراد و به‌اصطلاح ساده شدن خدمات درمانی، بسیاری از افرادی که آشنایی مختصری با تزریقات دارند هم به این حوزه ورود کرده‌اند. این روزها افراد زیادی داریم که برای ارائه خدمات حجامت تبلیغ می‌کنند و با چند قطعه و یک ساک ورزشی به خانه‌های مردم می‌روند و حجامت می‌کنند. به همین دلیل، گسترش آن در افکار عمومی و مردم بیشتر از آنکه فایده داشته باشد ضرر دارد.»
چندی پیش هم نفیسه حسینی یکتا، مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این‌باره گفته بود: «تعداد مراکز مجاز در مقابل انبوه بی‌شمار مراکز و افراد بدون مجوز سهم کوچکی دارد. بازار خدمات طب سنتی در ایران به بازار مکاره‌ای تبدیل شده که افراد و مراکز غیرمجاز آن ده‌ها و صدها برابر مراکز مجاز در اقصی‌نقاط کشور گسترده شده و بدون هیچ ترس و نگرانی و نظارتی به کار خود ادامه می‌دهند.»
مکانیسم تأثیر حجامت بر بدن
- *حجامت با ایجاد یک التهاب موضعی باعث تحریک سیستم ایمنی بدن و تکثیر سلول‌های دفاعی بدن می‌شود.
- *حجامت سیستم انعقادی و ضدانعقادی بدن را تنظیم می‌کند.
- *حجامت بر تیموس که از مهمترین مراکز آموزش سلول‌های دفاعی است تأثیر مستقیم دارد.
- *حجامت ترافیک لنفاوی را با ایجاد فشار منفی کنترل کرده و باعث افزایش لنف در این سیستم می‌شود.
- *حجامت با کاهش غلظت خون تراکم سلولی را در مویرگ‌ها کاهش داده، اکسیژن‌رسانی را بهبود بخشیده و بار قلب و ریه را تعدیل می‌کند.
- *حجامت با تصفیه خون، مواد زائد، مضر و مسموم را از خون خارج می‌کند.
- *حجامت غدد غیرفعال یا کند بدن را فعال و از طرف دیگر فعالیت غدد پرکار بدن را کاهش می‌دهد؛ به‌عبارت دیگر باعث تعدیل فعالیت غدد داخلی بدن می‌شود (دکتر یوهان آبله محقق آلمانی نیز روی این مکانیزم تأکید فراوان دارد).
- *حجامت با تحریک سلول‌های موجود در جدار مویرگ‌ها، باعث ترشح فاکتورهای دفاعی بدن از این سلول‌ها می‌شود.
- مبحث تحریک جدار مویرگ و نقش آن در ایمنی بدن در بزرگ‌ترین مراکز علمی تحقیقاتی در حال بررسی است و شاید این مسئله مهمترین مکانیسم شناخته‌شده حجامت در بدن باشد.
- *حجامت با کاهش فاکتورهای مؤثر در سکته‌های مغزی و قلبی نقش پیشگیری از این بیماری‌ها را دارد (خصوصاً با کاهش میزان آهن خون، چرا که آهن اضافی خون از جمله مهمترین پارامترهای مؤثر در سکته مغزی و قلبی است).
- *حجامت با اثرگذاری به‌روی عوامل ایجاد حساسیت نظیر هیستامین باعث بهبود نسبی آلرژی می‌شود.
- *حجامت با ایجاد التهاب و احتقان موضعی، سیستم‌های درونی پاکسازی خون را که برای جذب خون و رفع التهاب در پوست موجود می‌باشد، به فعالیت واداشته و موجب رفع انسدادهای مکانیکی عروق می‌شود.
- *حجامت باعث افزایش ترشح سروتونین مغز می‌شود (کاهش سروتونین در بروز افسردگی، اختلالات عصبی و رفتاری نقش محوری دارد).
- *حجامت در بازسازی استیل کولین (میانجی اصلی سیستم ارتباطی مغز و اعصاب) نقش پایه‌ای دارد.
مکانیسم حجامت از دیدگاه طب نوین
1. تنظیم سیستم ایمنی بدن انسان به‌وسیله حجامت عام
2. تنظیم سیستم ایمنی محیطی به‌وسیله حجامت عام
3. تنظیم ترشح غدد درون‌ریز و برون‌ریز
4. تأثیر حجامت بر سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک
5. تأثیر حجامت بر درناژ لنف
6. تأثیر حجامت بر دفع سموم و رفع انسدادهای موضعی و محیطی
7. تأثیر حجامت بر افزایش ترشح اندروفین.
مکانیسم حجامت از دیدگاه طب سنتی
1. دفع فضولات خون (کاهش تری‌گلیسرید، غلظت خون، قند خون، اسید اوریک، فشار خون بالا)
2. دفع سموم و عفونت بدن (نیش‌زدگی، سرخجه، سرخک، آبله‌مرغان، زونا، مسمومیت شیمیایی، آکنه، کهیر)
3. تنظیم اخلاط چهارگانه بدن
4. رفع انسدادهای عروقی (کمک به درمان تصلب شرائین، گرفتگی عروق کرونر، سردرد عصبی، میگرن، سیاتیک).
منبع: صد آنلابن و خبرگزاری تسنیم
