فوری: اطلاعیه مهم درباره عامل سقوط بالگرد رئیس جمهور!
انجمن هواشناسی ایران طی اطلاعیه‌ای درباره انتساب امواج کوهساری به حادثه سقوط بالگرد حامل رئیس جمهور فقید کشور، اعلام‌کرد: احتمال تشکیل امواج کوهساری با شدتی که بتواند حادثه سقوط بالگرد را رقم بزند، از پایه و اساس علمی محکم برخوردار نیست.
انجمن یادشده در این اطلاعیه افزود: برای تنویر افکار عمومی درباره شرایط لازم و چگونگی تشکیل امواج کوهستانی و نقش احتمالی آنها در سقوط بالگرد حامل رئیس جمهور فقید ایران که به‌تازگی توسط برخی کارشناسان در رسانه ها مطرح شده است، توضیحات به شرح زیر لازم به نظر می‌رسد.
برای تشکیل امواج کوهستانی که به آنها امواج «لی» یا امواج ایستاده باد نیز گفته می‌شود، به وجود چند شرط خاص در جو نیاز است:
باد نسبتاً قوی و پایدار که به سمت کوهستان یا موانع زمینی جریان داشته باشد. تعیین حداقل سرعت باد برای ایجاد امواج کوهستانی خطرناک برای هلیکوپتر دشوار است، زیرا به عوامل متعددی از جمله نوع هلیکوپتر، تجربه خلبان، شرایط جوی خاص و ویژگی‌های کوه بستگی دارد. با این حال به طور کلی امواج کوهستانی زمانی که سرعت باد به ۲۰ تا ۳۰ نات یا بیشتر (۲۲ تا ۳۳ مایل در ساعت) برسد می‌تواند برای پرواز بالگردها خطرناک باشد.
شکل مانع راستای وزش باد باید بر جهت کشیدگی کوهستان عمود باشد یا با زاویه کمی بر آن برخورد کند. شیب های تندتر موانع تشکیل امواج را آسانتر می‌کند.
پایداری جوی پایداری توده هوا در راستای قائم به این معنی که لایه های هوا با ارتفاع به طور ناگهانی مخلوط نشوند، مانند وارونگی دما پایداری جو به حفظ امواج در حین حرکت آنها پس از مانع کوهستانی کمک می‌کند.
رطوبت رطوبت کم هوا مطلوب تر است، زیرا ابر و بارش می‌تواند امواج را مختل کند.
عوامل دیگر مانند ساختار قائم دما و فشار جو نیز می‌توانند تاثیر بگذارند. در صورت وجود همه این شرایط امواج کوهستانی می‌توانند در ارتفاعات مختلف بالای کوه یا مانع تشکیل شده و باعث ایجاد ناهمواری و تلاطم شوند که در عملیات هوانوردی به‌ویژه پرواز در سطوح پایین جو می‌تواند مخاطره آمیز باشد.
در سانحه سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهوری در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳، بررسی میدان باد در ترازهای سطوح پایین ارتفاع پرواز بالگرد نشان می‌دهد که در ارتفاع ۸۵۰ میلی بار حدود یک‌هزار و ۵۰۰ متری از تراز دریا، سرعت باد بسیار پایین بوده و در زمان سانحه و ساعت‌های قبل و بعد از آن سرعت باد در این تراز کمتر از ۱۰ نات (پنج متر بر ثانیه) بوده است.
همچنین بررسی میدان باد در تراز ۷۰۰ میلی بار حدود سه کیلومتری تراز دریا با استفاده از داده های باز تحلیل نشان می‌دهد که سرعت باد در این تراز با زاویه نه چندان مناسب با راستای توپوگرافی منطقه برای تشکیل امواج کوهساری چندان زیاد نبوده و سرعت باد در حد ۲۰ نات و کمتر است. از طرفی داده‌های رادیوسوند ایستگاه فرودگاهی تبریز در ساعت ۱۲ به وقت گرینویچ نزدیکترین زمان داده دیدبانی جو بالا به زمان حادثه سرعت باد در محدود ۱۵ تا ۲۰ نات ثبت شده است و داده های نیمرخ جو بیانگر شرایط پایداری نیست (شرط لازم برای تشکیل امواج کوهساری).
بنابراین بر اساس داده‌های بازتحلیل و داده‌های مشاهداتی، در زمان رخداد و ساعت‌های پیش و پس از حادثه به سبب نبود شرایط لازم، احتمال تشکیل امواج کوهساری با شدتی که بتواند حادثه سقوط بالگرد را رقم بزند، برخلاف نظرات اخیر منتشر شده در برخی رسانه ها از پایه و اساس علمی محکم برخوردار نیست و امواج کوهساری را نمی‌توان عامل مهم در این حادثه به حساب آورد.
بر اساس شواهد مشاهداتی، وجود مه نیز بیانگر نبود چینش قوی باد و تلاطم در سطوح پایین جو و نزدیکی سطح زمین است که نشان دیگر از نبود چینش باد تلاطم و امواج کوهساری قابل ملاحظه است.
انتشار دومین گزارش بررسی سانحه بالگرد رئیس جمهور
ستاد کل نیروهای مسلح ضمن انتشار دومین گزارش هیات عالی بررسی ابعاد و علل سانحه بالگرد حامل رئیس جمهور، وقوع انفجار ناشی از خرابکاری در جریان پرواز و لحظات قبل از برخورد به دامنه ارتفاعات منتفی دانست.
در دومین گزارش هیات عالی بررسی ابعاد و علل سانحه بالگرد رئیس جمهور و هیات همراه که روز چهارشنبه نهم خرداد ۱۴۰۳ از سوی ستادکل نیروهای مسلح دومین انتشار یافته، آمده است:
۱ - برابر گزارش دریافتی از سازمان هواشناسی در مورخه ۱۴۰۳/۰۲/۳۰ هوای حاضر و پیش بینی فرودگاه تبریز (مبداء) تا مقصد اول و دوم گروه پروازی (پل آغبند و سد قیز قلعه سی) تا ساعت ۰۸.۵۰ صبح مساعد و متناسب با شرایط پرواز با دید ( VFR ) بوده است لکن هوای مسیر برگشت با دریافت آخرین اسناد دریافتی و اظهارات خلبانان و سرنشینان دو بالگرد دیگر نیاز به بررسی بیشتر دارد که متعاقبا اعلام می گردد.
۲ - بخش اعظمی از اسناد، سوابق و مدارک مرتبط با تعمیر و نگهداری بالگرد سانحه دیده مورد بررسی دقیق قرار گرفت و اشکالی که به لحاظ تعمیرات و نگهداری بتواند در وقوع سانحه موثر باشد مشاهده نشد.
۳ - با بررسی به عمل آمده و محاسبات صورت گرفته، ظرفیت بالگرد از جهت تعداد سرنشین و تجهیزات، متناسب با حداکثر وزن استاندارد بالگرد در شروع پرواز و به هنگام برخواستن از مبداء تا مقصد و مسیر برگشت در حد مجاز رعایت گردیده است.
۴ - بر اساس پیاده سازی مکالمات ضبط شده بین خلبانان گروه پروازی، آخرین تماس با خلبانان بالگرد سانحه دیده تا زمان وقوع حادثه و عدم پاسخگویی آنها ۶۹ ثانیه طول کشیده است و هیچ گونه اعلامی مبنی بر وضعیت اضطراری ضبط نگردیده است. (زمان تقریبی اعلام شده (حدود ۱.۵ دقیقه) در گزارش اوّل با پیاده سازی نوار ضبط شده در بالگرد MIL-۱۷، ۶۹ ثانیه تأیید می گردد)
۵ - با توجه به نمونه برداری و آزمایشات صورت گرفته از بقایا و قطعات بالگرد و نحوه پراکندگی آنها و فواصل اجزاء جدا شده از بدنه اصلی، وقوع انفجار ناشی از خرابکاری در جریان پرواز و لحظات قبل از برخورد به دامنه ارتفاعات منتفی می باشد.
۶ - در طول مدت ماموریت و تا ۶۹ ثانیه قبل از وقوع سانحه، تماس روی فرکانس های مشخص شده با بالگرد سانحه دیده برقرار بوده و آخرین تماس و پیام نیز توسط فرمانده گروه پروازی (شهید مصطفوی) صورت گرفته است لذا هرگونه بروز اختلال در سامانه ارتباطی و یا تداخل فرکانسی منتفی می باشد. (لازم به ذکر است ارتباط بین دو فروند بالگرد دیگر کماکان تا فرود در معدن مس سون گون ادامه داشته است)
۷ - برابر گزارش کارشناسان تخصصی آثاری ناشی از اقدامات جنگ الکترونیک بر روی بالگرد سانحه دیده مشاهده نشده است. تا زمان کشف علت اصلی سانحه، بررسی آزمایشات و تجزیه و تحلیل داده ها ادامه می یابد و نتایج اطلاع رسانی خواهد شد.
ستاد کل نیروهای مسلح روز پنجشنبه شب ۲۳ خرداد ۱۴۰۳ نخستین گزارش اولیه هیات عالی بررسی ابعاد و علل سانحه بالگرد حامل رئیس جمهور را منتشر کرد.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی خادم‌الرضا(ع) و هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد «قیز قلعه‌سی» به سمت تبریز، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی دچار سانحه هوایی شد و با همراهان خود همزمان با شب ولادت امام رئوف علی ابن موسی الرضا(ع) به مقام رفیع شهادت نائل آمد./ ایرنا
