آیا استفاده از خمیر دندان برای سلامت دندان ها ضروری است؟
میلیاردها نفر در سراسر جهان هر روز مسئولانه از خمیردندان استفاده می‌کنند اما تازگی‌ها عده‌ای این وظیفه‌شناسی را زیر سوال برده‌اند. این افراد ایرادی در مسواک زدن نمی‌بینند اما مطمئن نیستند که آیا خمیردندان واقعا ضروری است یا خیر.
فقط آدم‌های عامی نیستند که درباره خمیردندان دچار تردید شده‌اند، انتقادها از سمت خود دندان‌پزشکان نیز به گوش می‌رسد. دکتر تاد برتمن از نیویورک، می‌گوید: «درحالیکه کارخانه‌های خمیردندان ادعا می‌کنند برای شستن دندان‌ها به خمیردندان احتیاج دارید، این گفته حقیقت ندارد. خمیردندان برای تمیز و سالم نگه داشتن دندان‌ها ضروری نیست.»
بلاگ هافمن اسمایلز از تگزاس، نوشته است: «شستن دندان‌ها با خمیردندان باعث می‌شود حس تازگی و تمیزی احساس کنید، اما حقیقت دارد که می‌توان از خمیردندان گذشت.»وبسایت گرند استریت درباره بهداشت دندان نوشته است: «حقیقت آن است که تمیزی و بهداشت دندان به کمک مسواک انجام می‌شود نه خمیردندان.»
این دیدگاه‌ها احتمالا از تعداد اندکی از دندان‌پزشکان به گوش می‌رسند اما به نظر می‌رسد که در جستجوهای گوگل مسلط شده‌اند. از نظر یک فرد عادی، این بیانات معادل بیانات و اظهارنظرهایی است که انجمن دندان‌پزشکی آمریکا منتشر می‌کند. این درحالیست که انجمن دندان‌پزشکی آمریکا توصیه می‌کند:«دندان‌ها را دو بار در روز به مدت 2دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.»
فلوراید ساده‌ترین یون بار منفی عنصر فلور است. فلوراید اصلی‌ترین ماده مؤثر در خمیردندان است. فلوراید دندان‌ها را در برابر اسید مقاوم‌تر می‌کند، مواد معدنی را به دندان باز می‌گرداند و در توانایی باکتری‌های موجود در دهان برای تولید اسید اختلال ایجاد می‌کند.اگر نمی‌خواهیم به اظهارات انجمن دندان‌پزشکی آمریکا گوش کنیم، می‌توانیم هزاران پیشینه تحقیق که درباره تأثیرات خمیردندان نوشته شده‌اند را بررسی کنیم. تحقیقات زیادی با این موضوع با مشارکت هزاران مشارکت‌کننده از دهه 1950 انجام شده است.
نتیجه اصلی و واضح همه آن‌ها این است که:« شستن دندان‌ها با خمیردندان حاوی فلوراید در مقایسه با شستن دندان‌ها با خمیردندان فاقد فلوراید، تا حد زیادی خطر پوسیدگی را کاهش می‌دهد. »اما همین امر باعث شده که نقش مسواک نیز زیر سوال برود. اگر بیش‌تر فواید شستن دندان‌ها ناشی از فلوراید موجود در خمیردندان است، آیا می‌توان صرفا روی دندان‌ها خمیردندان مالید و دهان را با مایع حاوی فلوراید شست؟گرنت ریتچی، دندان‌پزشک از کانزاس، می‌گوید: «امکان‌پذیر است.»او می‌گوید: «باید ببینیم که آیا مایع حاوی فلوراید به اندازه خمیردندان حاوی فلوراید که با مسواک استفاده می‌شود، همان میزان تمرکز و طول مدت زمان تماس با دندان‌ها را دارد یا نه. اگر هر دو متغیر ثابت باشند، می‌توان گفت که اثر هر دو یکی است.»
هنوز مطالعات ویژه‌ای برای بررسی این فرضیه که می‌توان خمیردندان را به نفع مایع حاوی فلوراید کنار گذاشت، انجام نشده است. اما می‌توان این فرض را مطرح کرد که استفاده از مایع حاوی فلوراید خیلی بهتر از اصلا مصرف نکردن هیچ نوع ماده حاوی فلورایدی است؛ هرچند احتمالا اثرگذاری خمیردندان با مسواک روی دندان‌ها بیش‌تر است.
به هرحال خمیردندان چیزی فراتر از فلوراید است. خمیردندان‌ها در یک قرن اخیر تغییراتی کرده‌اند و امروز حاوی سیلیس هیدراته، ماده سایا با قابلیت از بین بردن پلاک‌های دندانی؛ سدیم لوریل سولفات، ماده ضدباکتری که به پراکنش سایر مواد خمیردندان در اطراف دهان کمک می‌کند؛ فسفات کلسیم، که به بازگرداندن مواد معدنی به دندان کمک می‌کند و زایلیتول، شیرین‌کننده بدون قند، هستند.
مشخص شده که همه این ترکیبات ایمن و موثر هستند و احتمالا به کاهش جهانی پوسیدگی دهان کمک می‌کنند. خمیردندان‌ها وقتی اولین‌بار در اواخر قرن نوزدهم وارد بازار شدند، عموما حاوی گچ، صابون، روغن‌های ضروری گل‌ها یا انگورگ و شکر بودند.برای آنکه به حس قدمت آن‌ها افزوده شود، به جای تیوب در شیشه فروخته می‌شدند. خیلی هم موثر نبودند. امروز شواهد بسیار نشان می‌دهد که خمیردندان‌های مدرن واقعا موثر هستند.
آیا خمیردندان 100درصد برای داشتن دندان‌های فاقد پوسیدگی و لبخندی مرواریدی موثر است؟ قطعا خیر.
اما نمی‌توان انکار کرد که کمک زیادی در راستای رسیدن به این دو هدف ایفا می‌کند. اگر خمیردندان گران است و به خاطر قیمت می‌خواهید آن را کنار بگذارید، می‌توان مقدار کمی خمیردندان را هر بار روی مسواک بگذارید. به اندازه یک نخود خمیردندان روی مسواک برای شستن دندان‌ها کافی است.
چرا مسواک را قبل از شستن دندان‌ها نباید خیس کنیم؟
دکتر ساحل پاتل از کلینیک مارلیبون در لندن می‌گوید: «دلیلش آن است که خیس کردن مسواک قبل از مسواک زدن باعث «رقیق‌شدن» خمیردندان می‌شود.»«خمیردندان‌ها مقدار کافی نرم‌کننده دارند و نیازی نیست که آن‌ها را با آب رقیق کرد. اگر مسواک و خمیردندان را خیس کنید، کف زودتر ایجاد می‌شود و شما زودتر خمیردندان را بیرون می‌ریزید.»
ضمنا نباید مسواک را خیلی سفت و محکم در دست بگیرید و از اعمال زور روی دندان‌ها خودداری کنید.«مردم اغلب طوری مسواک را در دست می‌گیرند که حس می‌کنند دارند دندان‌ها را اسکراب و لایه‌برداری می‌کنند. این همه زور برای مسواک زدن زیاد است.»«اگر حین مسواک زدن شانه‌های مسواک روی دندان‌ها از هم باز می‌شوند یعنی کارتان را خوب انجام نمی‌دهید. شانه‌های مسواک باید روی دندان‌ها صاف بمانند و مسواک باید به نرمی در دست گرفته شود.«همچنین توصیه می‌شود که ابتدا دندان‌های عقبی مسواک زده شود و بعد به سراغ دندان‌های جلویی بیایید. علت آن است که شستن دندان‌های پشتی سخت‌تر است و شروع از دندان‌های جلو می‌تواند منجر به بی‌حوصلگی شود و فرد دندان‌های پشتی را نشسته رها می‌کند.»این دندان‌پزشک همچنین توصیه می‌کند: «به جای آنکه دندان‌ها را دو بار در روز بی‌دقت و شلخته بشویید، یکبار کامل و با دقت بشویید.»/عصرترکیه
